高校数学の解き方

高校数学の教科書や大学入試の問題を解いています。簡潔で分かりやすい解答、模範解答を目指します。

数学(理系)の第2問(2020同志社大学入試)

問題

          第 2 問

 \; xyz \; 空間に\; 4 \; \; \mathrm{A}(0,\; 0,\; 1),\; \; \mathrm{B}(1,\; 0,\; 0),\; \; \mathrm{C}(0,\; 2,\; 0),\; \; \mathrm{D}(2,\; 2,\; 0) \; をとる。また、点\; \mathrm{P} \; は線分\; \mathrm{BC} \; 上を動き、\; \mathrm{BP} : \mathrm{PC} =t:(1-t) \; \; (0 \lt t \lt 1) \; とする。このとき、次の問いに答えよ。

(1) \; \; \; \mathrm{P} \; の座標を\; t \; を用いて表せ。

(2) \; \; \; \mathrm{A} \; から線分\; \mathrm{BC} \; に下ろした垂線を\; \mathrm{AR} \; とする。点\; \mathrm{R} \; の座標を求めよ。また、線分\; \mathrm{AR} \; の長さを求めよ。

(3) \; \; \; \mathrm{E}(p,\; q,\; 0) \; \; xy \; 平面上にあり、\; q \lt 0 \; とする。さらに、直線\; \mathrm{ER} \; と直線\; \mathrm{BC} \; は垂直に交わり、線分\; \mathrm{ER} \; と線分\; \mathrm{AR} \; は長さが等しいとする。このとき、点\; \mathrm{E} \; の座標を求めよ。

(4) \; \; 線分\; \mathrm{AP} \; と線分\; \mathrm{PD} \; の長さの和の最小値を求めよ。また、そのときの点\; \mathrm{P} \; の座標を求めよ。

 

解答

(1) \; \; \overrightarrow{OP} =(1-t) \overrightarrow{OB} +t\overrightarrow{OC} =(1-t)(1,\; 0,\; 0)+t(0,\; 2,\; 0)=(1-t,\; 2t,\; 0) \;
よって、\; \mathrm{P}(1-t,\; 2t,\; 0) \;

 

(2) \; \; \overrightarrow{AP} =(1-t,\; 2t,\; -1),\; \; \overrightarrow{BC} =(-1,\; 2,\; 0) \; だから、

 AP \perp BC \; とすると、 \overrightarrow{AP} \cdot \overrightarrow{BC} =0 \; だから、

   -(1-t)+4t=0 \; \; より\displaystyle \; t= \frac{1}{5} \;

よって、このときの点\; \mathrm{P} \; が点\; \mathrm{R} \; だから、\displaystyle \; \mathrm{R} \left( \frac{4}{5},\; \frac{2}{5},\; 0 \right) \;

\displaystyle \; \overrightarrow{AR} = \left( \frac{4}{5},\; \frac{2}{5},\; -1 \right) \; だから、\displaystyle \; \Big| \overrightarrow{AR} \Big| = \sqrt{ \left( \frac{4}{5} \right) ^2 + \left( \frac{2}{5} \right) ^2+(-1)^2 }= \frac{3\sqrt{5}}{5} \;

 

\displaystyle (3) \; \; \overrightarrow{ER} = \left( \frac{4}{5} -p,\; \frac{2}{5} -q,\; 0 \right) \; だから、

 ER \perp BC \; で、 \overrightarrow{ER} \cdot \overrightarrow{BC} =0 \; だから、

   \displaystyle - \left( \frac{4}{5} -p \right)+2 \left( \frac{2}{5} -q \right)=0 \; \; より\displaystyle \; p-2q=0 \; \; \cdots ( \ast ) \;

 \Big| \overrightarrow{ER} \Big|^2 = \Big| \overrightarrow{AR} \Big|^2 \; より

   \displaystyle \left( \frac{4}{5} -p \right)^2+ \left( \frac{2}{5} -q \right)^2 +0^2 = \left( \frac{3\sqrt{5}}{5} \right)^2 \; \; \cdots ( \ast \ast ) \;

\; (\ast )\; \; (\ast \ast )\; を連立して解くと、\; q \lt 0 \; だから、\displaystyle \; p=- \frac{2}{5},\; \; q=- \frac{1}{5} \;

よって、\displaystyle \; \mathrm{E} \left( - \frac{2}{5},\; - \frac{1}{5},\; 0 \right) \;

 

\displaystyle (4) \; \; \overrightarrow{EP} = \left( \frac{7}{5} -t,\; 2t+ \frac{1}{5},\; 0 \right) \; だから、

\displaystyle \Big| \overrightarrow{EP} \Big|^2 = \left( \frac{7}{5} -t \right)^2 + \left( 2t+ \frac{1}{5} \right)^2 +0^2 =5t^2-2t+2 \;

\Big| \overrightarrow{AP} \Big|^2 = (1-t)^2 +(2t)^2 +0^2 =5t^2-2t+2 \;

より、\Big| \overrightarrow{EP} \Big|=\Big| \overrightarrow{AP} \Big| \; だから、線分\; \mathrm{AP} \; と線分\; \mathrm{PD} \; の長さの和は、線分\; \mathrm{EP} \; と線分\; \mathrm{PD} \; の長さの和に等しい。この最小値は線分\; \mathrm{ED} \; となる。よって、

\displaystyle \; \overrightarrow{ED} = \left( \frac{12}{5},\; \frac{11}{5},\; 0 \right) \; だから、\displaystyle \; \Big| \overrightarrow{ED} \Big| = \sqrt{ \left( \frac{12}{5} \right)^2 + \left( \frac{11}{5} \right)^2 +0^2 }= \frac{\sqrt{265}}{5} \;

このとき、点\; \mathrm{P} \; \; \mathrm{EP} : \mathrm{PD} =s:(1-s) \; \; (0 \lt s \lt 1) \; となるとすると、

\displaystyle \; \overrightarrow{OP} =(1-s) \overrightarrow{OE} +s \overrightarrow{OD} =(1-s) \left( - \frac{2}{5},\; - \frac{1}{5},\; 0 \right) +s(2,\; 2,\; 0)= \left( \frac{12}{5} s- \frac{2}{5},\; \frac{11}{5} s- \frac{1}{5},\; 0 \right) \;

(1) \; と比較して、\displaystyle \; 1-t= \frac{12}{5} s- \frac{2}{5},\; \; 2t= \frac{11}{5} s- \frac{1}{5} \;

これらを連立して解くと、\displaystyle \; s= \frac{3}{7},\; \; t= \frac{13}{35} \;

よって、\displaystyle \; \mathrm{P} \left( \frac{22}{35},\; \frac{26}{35},\; 0 \right) \;

 

ブログ全体の目次(過去の記事の一覧)